Wat zijn waterpokken?

Wat zijn waterpokken?

De meeste mensen krijgen waterpokken als kind. Waterpokken is een kinderziekte. Meer dan 95% van de kinderen heeft voor de leeftijd van 6 jaar waterpokken gehad. Waterpokken wordt veroorzaakt door een virus, het varicellazostervirus. Het virus is van mens op mens overdraagbaar.

De tijd tussen besmetting met het virus en de eerste klachten is meestal tussen de 13 en 18 dagen.

Na de genezing trekt het virus zich in de zenuwbanen terug, zonder dat het iets doet. Soms wordt het virus jaren later weer actief. Dan kan het jeuk, pijn en vlekjes en blaasjes op de huid geven. Dit heet gordelroos (herpes zoster). Bijna niemand krijgt een tweede keer waterpokken.

Wat zijn symptomen van waterpokken?

Als kinderen waterpokken krijgen, dan is dat niet zo erg. Waterpokken heeft een mild en zelflimiterend beloop. De kinderen zijn er meestal niet erg ziek van en de ziekte geneest doorgaans binnen 10 dagen zonder restverschijnselen.

Waterpokken begint meestal met lichte koorts en hangerigheid bij kinderen.

Na 1 of 2 dagen ontstaan er jeukende vlekjes, blaasjes en korstjes die op het gehele lichaam aanwezig kunnen zijn. De blaasjes kunnen ook tussen de haren en in de mond aanwezig zijn. De bultjes beginnen op het hoofd of de romp. Op die bultjes ontstaan blaasjes die veel jeuk veroorzaken. Na een paar dagen drogen ze op en worden het korstjes.

Hoe raak je besmet?

Waterpokken is heel besmettelijk. Het virus is al overdraagbaat 2 dagen voordat de blaasjes zichtbaar zijn Het virus zit in de keel en neus van iemand die waterpokken heeft. Het virus zit ook in het vocht van de waterpokkenblaasjes.

Besmetting, en zeker bij kinderen in hetzelfde gezin, is moeilijk te voorkomen. Door hoesten, niezen en praten komen kleine druppeltjes met het virus in de lucht. Iemand kan besmet worden door het inademen van deze druppeltjes.

Een besmetting kan ook plaatsvinden door direct contact met vocht uit de waterpokkenblaasjes. De plekjes blijven besmettelijk totdat ze allemaal een korstje hebben. Dat is meestal maximaal 7 dagen na het ontstaan van de blaasjes.

Wanneer treden er complicaties op?

Bij 5% van de patiënten treedt een bacteriële infectie van de blaasjes op.

Soms kan waterpokken ook ernstigere complicaties geven. Mensen die tot een risicogroep behoren kunnen complicaties krijgen van een besmetting met het waterpokken virus. Dit zijn de mensen die een lage weerstand hebben, of door ziekte of door behandelingen tegen ziekten.

Andere risicogroepen zijn: zwangeren, en pasgeborenen van wie de moeder vlak voor of na de bevalling waterpokken heeft gekregen.

Ook mensen die ouder zijn dan 12 jaar en dan pas waterpokken krijgen lopen een groter risico op een ernstiger beloop met complicaties.

Wat zijn de adviezen als iemand waterpokken heeft?

Iemand die waterpokken heeft moet contact met mensen uit risicogroepen vermijden.

Algemene maatregelen om verspreiding te voorkomen zijn zinloos, en wering van werk, school of kinderdagverblijf is niet noodzakelijk. Als het kind zich goed voelt, mag het naar school of naar het kinderdagverblijf. Het kind is namelijk al besmettelijk vanaf 2 dagen voordat het vlekjes krijgt. De andere kinderen zijn dan meestal al besmet. Soms heeft de school of het kinderdagverblijf andere regels.

Luchtvaartmaatschappijen weren patiënten met waterpokken in de besmettelijke periode vaak van een vliegreis.

Wanneer bel je de huisarts bij waterpokken?

Meestal moet de huisarts niet gebeld worden, tenzij er natuurlijk risico’s zijn en er complicaties kunnen optreden.

Dit is het geval als:

• Het kind jonger is dan 3 maanden. Het kan dan ernstig ziek worden.
• Er grote rode of paarse plekken om de blaasjes of korstjes heen.
• Het kind steeds zieker wordt (niet of weinig drinken, steeds overgeven, suf worden benauwd worden of heel snel ademen, blijven huilen, kreunen, minder kleur in het gezicht opnieuw koorts na een paar dagen zonder koorts)
• Iemand uit een risicogroep waterpokken heeft of in contact is gekomen met iemand met waterpokken. Mensen uit risicogroepen die in contact zijn geweest met iemand met waterpokken, kunnen preventiemaatregelen wenselijk zijn: om te voorkomen dat er daadwerkelijk waterpokken ontstaan, of ter preventie van complicaties.

Behandeling

Niet-medicamenteuze behandeling

Er zijn geen medicijnen die helpen tegen waterpokken. Er zijn ook geen medicijnen die de waterpokken sneller genezen.

Als kinderen last hebben van jeuk dan is het belangrijk om te zorgen dat het kind zo min mogelijk krabt. Krabben kan de jeuk verergeren en kan ervoor zorgen dat de plekjes gaan ontsteken en later littekens worden. Het advies is om de nagels kort te houden. Soms helpt het om de huid te koelen tegen de jeuk. Er zijn crèmes en lotions die zonder recept bij de drogist en de apotheek gekocht kunnen worden. Deze crèmes en lotions verzachten de klachten: zink-lotion, mentholgel en carbomeer-watergel. Smeer nooit iets op de wondjes en gebruik geen mentholgel bij kinderen jonger dan 2 jaar. Als zij dit inademen kan het gevaarlijk zijn.

Als het kind last heeft van pijnlijke blaasjes in de mond, dan kan een waterijsje of een koud drankje al verlichting geven.

Als het kind koorts heeft, dan is het veilig om paracetamol te geven. Echter, geef geen ibuprofen bij waterpokken. Het kind kan dan ernstige huidproblemen krijgen.

Medicamenteuze behandeling

Behandeling van een infectie met bacteriën

Meestal start de huisarts met een antibiotica crème (fusidinezuur crème 3 dd 20 mg/g gedurende 1 week). Als het uitgebreid is dan kan ook een antibiotica kuur voorgeschreven worden.

Voor een waterpokkeninfectie bij gezonde kinderen is een behandeling met tabletten tegen het virus niet nodig.

Behandeling tegen het virus

Een kuur kan wel overwogen worden bij mensen ouder dan 12 jaar met waterpokken die zich binnen 24 uur na het ontstaan van de plekken melden op het spreekuur, omdat dit leidt tot een kortere ziekteduur.

Patiënten uit risicogroepen en patiënten met complicaties van waterpokken worden naar het ziekenhuis verwezen voor behandeling.

Wat is gordelroos?

Gordelroos wordt veroorzaakt door een infectie met het varicellazostervirus, dit veroorzaakt ook waterpokken. Na het doormaken van waterpokken blijft het virus in het lichaam achter, zonder actief te zijn. Als het virus later in het leven weer actief wordt krijgt men gordelroos.

Gordelroos komt meestal voor bij ouderen of mensen met een lagere weerstand.

Gordelroos begint met jeuk, tintelingen of een hevige, brandende of stekende pijn. Na enkele dagen verschijnen er blaasjes in groepjes op het lichaam, meestal rond de buik of taille. Na 10 tot 14 dagen drogen de blaasjes in tot korstjes. Soms kan gordelroos ernstige complicaties geven (bijv. ontsteking van de aangezichtszenuw). Nadat de symptomen zijn verdwenen, kan iemand last houden van (zenuw)pijn en tintelingen op de aangedane plek.

Gordelroos is besmettelijk: door contact met het vocht uit de gordelroosblaasjes kan iemand die nog geen waterpokken heeft gehad waterpokken krijgen.

Vaccinatie tegen waterpokken en gordelroos

Er is een vaccinatie tegen waterpokken en gordelroos. Deze zit niet in het Rijksvaccinatieprogramma, maar is wel te krijgen op eigen kosten.