Cutane vasculitis

Korte samenvatting
Cutane vasculitis is een ontsteking van de kleine bloedvaatjes in de huid, zichtbaar als roodpaarse niet-wegdrukbare plekjes, vaak op de onderbenen. Soms breiden de plekken zich uit naar romp en armen. De klachten variëren van milde huidafwijkingen tot ernstiger vormen, afhankelijk van welk type bloedvaten en organen betrokken zijn. Meestal geneest cutane vasculitis spontaan, maar systemische vasculitis kan ernstige gevolgen hebben en vraagt vaak intensieve behandeling.

Wat is vasculitis?
Vasculitis betekent ontsteking van de bloedvaten. Door deze ontsteking raken vaatwanden beschadigd en kunnen lekkages ontstaan, zichtbaar als kleine bloeduitstortingen (purpura). Soms raken bloedvaten vernauwd of afgesloten, waardoor organen en weefsels onvoldoende zuurstof krijgen en schade ontstaat.

Er zijn verschillende typen, afhankelijk van de grootte en soort bloedvaten die aangedaan zijn. Bij cutane vasculitis beperkt de ontsteking zich tot de huid. Wanneer meerdere organen betrokken zijn, spreekt men van systemische vasculitis.

Hoe ontstaat het?
Vasculitis kan primair zijn (zonder aantoonbare oorzaak) of secundair door infecties, geneesmiddelen, auto-immuunreacties of zeldzaam bij kanker. Vaak spelen antistoffen en immuuncomplexen een rol: deze hechten zich aan de vaatwand en veroorzaken ontsteking.

Wat zijn de klachten?

• Cutane vasculitis: roodbruine of roodpaarse niet-wegdrukbare plekjes (purpura), meestal op onderbenen en voetruggen. Soms zijn er bultjes, galbulten, blaasjes of niet-genezende wondjes. Ook Raynaud (wit-blauw-rood verkleuring van vingers/tenen) of grillige verkleuringen kunnen voorkomen.
• Cutane polyarteriitis nodosa: ontsteking van grotere huidvaten, soms beperkt tot de huid.
• Systemische vasculitis: klachten buiten de huid, zoals gewrichtspijn, spierpijn, buikklachten, koorts, vermoeidheid en gewichtsverlies. Meerdere organen (nieren, longen, darmen, hart, zenuwen, hersenen) kunnen betrokken zijn.

Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt meestal bevestigd door een huidbiopt, vaak gecombineerd met immunofluorescentie-onderzoek. Soms zijn biopten van inwendige organen nodig. Bloedonderzoek en aanvullend onderzoek worden gedaan om type en uitgebreidheid vast te stellen.

Behandeling

• Oorzaak aanpakken: infecties bestrijden, medicatie staken, onderliggende ziekte behandelen.
• Cutane vasculitis: vaak geen medicatie nodig, klachten verdwijnen meestal vanzelf. Zo nodig prednison of dapson. Bij polyarteriitis nodosa soms behandeling met prednison.
• Systemische vasculitis: meestal behandeling met prednison, vaak in combinatie met immunosuppressiva (zoals azathioprine of cyclofosfamide). Therapie wordt individueel aangepast.
• Bij oedeem: zwachtels of elastische kousen.

Wat kunt u zelf doen?

• Voldoende rust nemen om herstel te bevorderen.
• Overmatige lichamelijke inspanning vermijden, omdat dit nieuwe huidafwijkingen kan uitlokken.
• Lichte kuitspieroefeningen doen om trombose te voorkomen.

Vooruitzichten

• Kleinevatenvasculitis geneest meestal spontaan of met lichte behandeling.
• Cutane polyarteriitis nodosa kan maanden tot jaren duren.
• Bij systemische vasculitis hangt de prognose af van de ernst en welke organen betrokken zijn; behandeling is vaak langdurig en intensief.