Constitutioneel eczeem

Korte samenvatting
Constitutioneel eczeem is een veel voorkomende, jeukende ontsteking van de huid die vaak in de kinderjaren begint en kan verbeteren in de puberteit. De aandoening heeft een erfelijke aanleg en hangt vaak samen met astma of hooikoorts. De huid is rood, droog en jeukend, met soms krabwondjes, infecties of verdikking (lichenificatie). Uitlokkende factoren zijn stress, een droge huid en allergieën. De behandeling bestaat uit vette zalven, hormoonzalven of immuunmodulerende crèmes; in ernstiger gevallen medicijnen, antibiotica of UV-therapie. De vooruitzichten zijn wisselend: veel kinderen groeien er deels overheen, maar het kan ook op volwassen leeftijd blijven bestaan.

Wat is het?
Constitutioneel eczeem is een chronische huidontsteking die meestal in de eerste levensjaren begint. Het gaat vaak gepaard met hevige jeuk en een droge huid. Hoewel het bij veel mensen in de puberteit afneemt, kan het ook op volwassen leeftijd aanhouden of juist pas dan ontstaan.

Wie krijgt het?
Ongeveer 70% van de patiënten heeft familieleden met eczeem, astma of hooikoorts. De ziekte komt even vaak voor bij mannen als vrouwen. Meestal ontstaan de klachten in de kinderleeftijd, maar soms zelfs pas op oudere leeftijd.

Hoe ziet het eruit?

• Roodheid: door ontsteking en versterkte doorbloeding.
• Jeuk: eczeem gaat altijd gepaard met jeuk; door krabben ontstaat een vicieuze cirkel.
• Droogheid en schilfering: de huid voelt droog aan.
• Lichenificatie: verdikking en vergroving van de huid door chronisch krabben.
• Infecties: bacteriën nestelen zich makkelijk, wat kan leiden tot impetiginisatie met korstjes of puistjes.
• Blaasjes of blaren: vooral bij acute opvlammingen.
• Pigmentveranderingen: donkere of lichte vlekken na genezing, vooral rond de ogen of op aangedane plekken.

Waar komt het voor?
Bij kinderen vooral in het gezicht, de knieholten en elleboogplooien. Later ook op romp, nek en handruggen.

Welke factoren verergeren het?

• Stress
• Droge huid (vooral in de winter)
• Allergieën en contactreacties

Hoe wordt het behandeld?

• Basis: consequent invetten met vette zalven.
• Corticosteroïdzalf: effectief tegen ontsteking en jeuk; veilig bij juist gebruik.
• Immuunmodulerende crèmes (tacrolimus, pimecrolimus): alternatief zonder dunner worden van de huid.
• Teerzalf: bij mild eczeem.
• Antibiotica: bij geïnfecteerd eczeem, lokaal of via tabletten.
• Natte verbanden: werken verkoelend en jeukstillend, vaak met minder hormoonzalf nodig.
• Antihistaminica: tegen hardnekkige jeuk.
• Bij ernstig eczeem: prednisonstootkuur, ciclosporine of UV-therapie.

Wat kunt u zelf doen?

• Houd de huid goed vet en voorkom uitdroging.
• Gebruik milde, zeepvrije producten en was niet te warm.
• Draag zachte, ventilerende kleding (geen wol of ruwe stoffen).
• Zonlicht kan klachten verlichten, maar verbranding moet worden voorkomen.
• Lotgenotencontact kan steun bieden.

Wat is het vooruitzicht?
Veel kinderen groeien (deels) over constitutioneel eczeem heen, maar bij sommigen blijft het aanwezig of keert het later terug. Met goede verzorging, behandeling en het vermijden van triggers zijn de klachten meestal goed onder controle te houden.