Mensen geloven niet altijd degene met de meeste kennis, maar degene die het meest aansluit bij hun gevoel. Herkenning, emotie en het verlangen naar controle wegen soms zwaarder dan bewijs. Dat maakt fabels niet alleen hardnekkig, maar ook begrijpelijk.
Er zijn gesprekken waarin je bijna kunt aanwijzen waar het kantelpunt ligt. Je bent rustig aan het uitleggen waar eczeem vandaan komt, hoe hormoonzalf werkt of waarom zonnebrand zo belangrijk is. De ander knikt, luistert, volgt je nog. En dan verandert er iets. Een kleine twijfel in de blik. Een gedachte die zich aandient. En daar komt hij.
“Maar mijn buurvrouw zei dat het door gluten komt.”
“Mijn vriendin stopte met hormoonzalf en haar huid moest eerst ontgiften.”
“Ik las dat zonnebrand eigenlijk slecht is.”
Op dat moment praat je niet meer alleen tegen één persoon, maar tegen een koor van ervaringen, overtuigingen en adviezen. Verhalen die iemand heeft verzameld in de jaren dat hij met klachten rondloopt. Niet medisch onderbouwd, maar emotioneel wel heel logisch. En zoals je weet: wat emotioneel klopt, wint het vaak van wat feitelijk klopt.
Een cliënt zei het ooit prachtig:
“Een arts praat tegen mijn huid, maar mijn buurvrouw praat tegen mijn angst.”
Precies daar ligt de kern van dit onderwerp. In dit blog lees je waarom dit gebeurt, waarom fabels zo overtuigend kunnen voelen en vooral hoe je als professional mild, rustig en effectief kunt reageren zonder in een strijd terecht te komen.
Liever herkenning dan bewijs
We leven in een tijd vol informatie, maar ons brein blijft verrassend trouw aan oude patronen. Het geeft voorrang aan verhalen die vertrouwd voelen boven verhalen die waar zijn. Herkenning voelt veilig en veiligheid voelt waarachtig. Het is geen domme keuze, maar een menselijke.
Je ziet dit bijvoorbeeld bij mensen die al langer zoeken naar een oorzaak voor hun eczeem. Een persoonlijke anekdote over gluten of suiker wordt dan al snel een sluitend bewijs. Niet omdat het klopt, maar omdat het past bij het verhaal dat iemand al langere tijd met zich meedraagt.
Iemand zei het eens zo:
“Het hoeft niet bewezen te zijn om mij rust te geven.”
En juist dát maakt fabels zo krachtig.
Wie bang is voor bijwerkingen van hormoonzalf, hoort de waarschuwing van een vriendin eerder dan de nuance van een arts. Wie twijfelt aan zonnebrandcrème, onthoudt elk filmpje waarin iemand roept dat “chemische filters gif zijn”. En wie zoekt naar controle, grijpt zich vast aan elke methode die belooft dat je “van binnenuit moet ontgiften”.
Herkenning is als water voor een plant die al scheef staat: het versterkt precies datgene waar iemand toch al naar neigde.
Emotionele logica: wanneer iets klopt zonder dat het waar hoeft te zijn
Soms zie je het in één zin. Een cliënt die zegt:
“Maar het voelde gewoon alsof dat het was.”
Emotionele logica is een krachtig ding. Het doet je geloven dat iets klopt, niet omdat het onderbouwd is, maar omdat het past bij je angst, hoop of frustratie.
Neem het idee dat eczeem door voeding komt. Het is overzichtelijk, het geeft een gevoel van richting en het biedt een oplossing waar je vandaag nog mee kunt beginnen. Het voelt logisch dat de huid reageert op wat je eet. En in een tijd waarin voeding enorm geladen is geraakt, is het niet vreemd dat zo’n verklaring een soort vanzelfsprekendheid wordt.
Maar atopisch eczeem is geen voedselallergie. Het is een kwetsbaarheid van de huidbarrière, geen tekort aan vitamines of een verborgen “lek” in het systeem. Toch voelt het idee soms troostrijker dan de werkelijke complexiteit.
Zoals iemand me eens zei:
“Het is makkelijker om iets weg te laten dan om te accepteren dat ik dit niet kan sturen.”
Dezelfde emotionele logica werkt bij de huid-darmmythe. Het klinkt prachtig. Het geeft betekenis aan een klacht die soms chaotisch voelt. Maar het klopt zelden. En toch wint het verhaal het vaak van de feiten.
Het verlangen naar een oorzaak die past bij je verhaal
We onderschatten vaak hoe sterk mensen verlangen naar één duidelijke oorzaak. Iets wat alle losse puzzelstukjes bij elkaar brengt.
Een cliënt zei eens:
“Ik wil gewoon dat het ergens vandaan komt.”
Dat verlangen is begrijpelijk en menselijk. Wanneer gezondheid grillig is, zoeken we niet naar complexiteit maar naar ordening. De gedachte dat de huid iets ‘laat zien’ van binnenuit, geeft dat soort ordening. Het doet ertoe, het klinkt wijs, het biedt houvast. Maar dat is precies wat het zo verleidelijk maakt.
Angst en framing: filters die bepalen wat iemand kan horen
Framing werkt als een bril. Als die bril is gekleurd door angst, ziet iemand niet wat jij ziet.
Het frame dat hormoonzalf gevaarlijk zou zijn, leeft al tientallen jaren. Het is een frame dat zich voedt met oude verhalen, persoonlijke ervaringen, internetgroepen en krantenkoppen. En als dat frame eenmaal staat, kan elke uitleg die jij geeft er buiten vallen.
Iemand zei het ooit treffend:
“Ik hoor je wel, maar mijn angst praat harder.”
Dat is geen onwil, dat is een biologisch effect. Angst verkleint de ruimte voor nuance. Het maakt dat feiten anders landen, hoe zorgvuldig je ze ook formuleert.
De aantrekkingskracht van ‘natuurlijk’
Het idee dat natuurlijke producten beter zijn dan medische behandelingen is diep verankerd in ons denken. Het voelt intuïtief goed. Het voelt veilig. Het voelt schoon en puur. En die gevoelsmatige bril maakt dat verhalen over “chemische zonnebrandfilters” soms meer echo krijgen dan de onderbouwde feiten over UV-schade.
Het gaat niet om de waarheid van het verhaal, maar om hoe het past in iemands binnenwereld.
Zoals iemand me laatst zei:
“De natuur beschuldigt me niet. Medicijnen voelen alsof ik iets verkeerd doe.”
Dat zijn geen kleine gedachten. Dat zijn existentiële overtuigingen. En ze raken precies aan waarom fabels hun kracht behouden.
Flare-ups en detox: een misleidende verklaring die hoop levend houdt
Een van de meest hardnekkige mythes is de detox-mythe. Het idee dat de huid eerst erger moet worden voordat het beter wordt.
Het klinkt bijna als een rite, een noodzakelijk kwaad, een soort innerlijke storm die moet losbarsten voordat de lucht opklaart.
Het probleem is alleen dat de huid niet ontgift. Dat doen de lever en nieren. Wat iemand ziet als “ontgiften”, is vaak gewoon een onderbehandelde ontsteking of een rebound door te snel stoppen met medicatie.
Toch blijft dit verhaal krachtig. Niet door inhoud, maar door betekenis.
Zoals iemand het eerlijk zei:
“Als ik geloof dat het erbij hoort, hou ik het langer vol.”
En juist daarom is mildheid zo belangrijk.
Mild reageren: de kunst van rust in een gesprek dat al spanning had
Wie met mensen werkt, weet dat emoties de onzichtbare onderlaag vormen van elk gesprek. Ze bepalen wat iemand hoort, onthoudt en durft toe te laten. Corrigeren werkt alleen wanneer iemand zich veilig genoeg voelt om die correctie niet als aanval te ervaren.
Daarom is mildheid geen zachtheid. Het is professioneel leiderschap in een kwetsbaar gesprek.
De LEAP-aanpak helpt hier enorm.
Je luistert eerst, zonder haast.
Je erkent wat iemand voelt, zonder mee te gaan in de fabel.
Je sluit aan bij hun woorden, zodat iemand merkt dat je hen begrijpt.
En je biedt een kleine, haalbare stap, zodat er beweging komt zonder strijd.
Iemand die zich gezien voelt, staat open voor nieuwe informatie.
Iemand die zich weggezet voelt, sluit af.
Of zoals een cliënt laatst zei:
“Ik geloof je sneller als ik niet het gevoel heb dat ik ongelijk krijg.”
Dat is de kern.
Conclusie
Mensen geloven de buurvrouw niet omdat ze meer weet, maar omdat haar verhaal past in wat ze al voelden. Fabels zijn geen teken van onwetendheid, maar pogingen om grip te krijgen op klachten die ingewikkeld zijn en soms al jaren meespelen. Dat vraagt van ons geen strengere uitleg, maar meer ruimte, meer rust en meer mildheid.
Betere huidzorg ontstaat niet alleen door feiten, maar door de manier waarop we die feiten aanbieden. Door te begrijpen waar iemand vandaan komt. Door aan te sluiten voordat we corrigeren. Dat is geen zwakte. Dat is professioneel vakmanschap.
