Erysipelas

Korte samenvatting
Erysipelas, beter bekend als wondroos, is een acute bacteriële infectie van de huid en het onderhuidse weefsel. Het ontstaat meestal door streptokokken die via een wondje binnendringen. Typisch zijn een plots ontstane, warme, felrode en pijnlijke plek aan het gezicht of been, vaak met koorts en ziek zijn. Zonder behandeling kan de infectie gevaarlijk worden. Snelle behandeling met antibiotica is daarom noodzakelijk.

Wat is wondroos?

Wondroos (erysipelas of belroos) is een vorm van cellulitis waarbij de infectie in de lederhuid en het onderhuidse vetweefsel zit. Het is een ernstige bacteriële ontsteking die altijd behandeld moet worden om complicaties zoals abcessen of bloedvergiftiging te voorkomen.

Hoe ontstaat het?

De veroorzaker is bijna altijd een streptokok-bacterie. Deze komt de huid binnen via een opening, zoals:

• een kloofje tussen de tenen (vaak bij voetschimmel)
• een wondje, sneetje of operatie-incisie
• een brandwond of schaafwond
• een puistje

Mensen met dikke enkels of oedeem lopen meer risico. Bij wondroos in het gezicht kan de bacterie ook uit de neus, oren of bijholten afkomstig zijn.

Wat zijn de verschijnselen?

• Plots begin met roodheid, warmte, zwelling en pijn van een huidgebied
• Meestal scherp begrensd
• Vaak gepaard met koorts, rillingen en ziek voelen
• Soms blaren in het rode gebied
• Gezwollen lymfeklieren of rode strepen door lymfangitis
• In het gezicht: vaak één wang of rond het oog, soms in combinatie met een oorontsteking
• Bij kinderen kan de huid paarsblauw verkleuren en verloopt het ziektebeeld ernstiger

Complicaties (zonder snelle behandeling):

• uitbreiding naar diepere lagen en spieren
• abcessen
• sepsis (bloedvergiftiging)
• hersenvliesontsteking (bij uitbreiding rond oog/oor)
• nierontsteking

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De arts herkent erysipelas meestal aan de typische verschijnselen. Soms wordt een kweek gedaan van een wondje of huidbeschadiging om de bacterie te bevestigen.

Behandeling

• Antibiotica zijn altijd nodig.
  • Vaak penicilline (oraal of via infuus in het ziekenhuis)
  • Alternatieven: erytromycine, azitromycine, claritromycine
• Bij ernstige vormen is ziekenhuisopname nodig (10 dagen intraveneus).
• Rust, hoog leggen van het been bij wondroos aan de benen.

Wat kunt u zelf doen?

• Zorg voor goede hygiëne van de voeten en droog de huid tussen de tenen goed af.
• Behandel schimmelinfecties tijdig, om kloofjes en nieuwe infecties te voorkomen.
• Let op wondjes en verzorg deze goed.
• Bij wondroos aan de benen: gebruik van elastische kousen of zwachtels kan helpen om restzwelling tegen te gaan.

Vooruitzichten

• Meestal volledig herstel na antibiotica.
• Soms blijft het been iets dikker of roder.
• Erysipelas kan terugkeren, vooral bij mensen met oedeem of schimmelinfecties aan de voeten.
• Bij herhaalde episodes kan preventieve antibiotica nodig zijn, soms langdurig.