Ziekte van Dubreuilh (lentigo maligna)

Korte samenvatting
Een lentigo maligna is een pigmentvlek die ontstaat in een bestaande ouderdomsvlek (lentigo solaris) en geldt als een voorstadium van melanoom, de meest agressieve vorm van huidkanker. Het kenmerkt zich door een grillige vorm en ongelijkmatige, vaak donkerbruine tot zwarte verkleuringen. Omdat het kan doorgroeien naar een melanoom, is tijdige herkenning en chirurgische behandeling noodzakelijk.

Wat is een lentigo en wat is lentigo maligna?

Een lentigo (ook wel ouderdomsvlek, levervlek of grafvlek genoemd; meervoud: lentigines) is een goedaardige pigmentvlek die vooral voorkomt op latere leeftijd, meestal op huid die vaak aan de zon is blootgesteld, zoals gezicht, borst en handruggen.

Door jarenlange blootstelling aan UV-straling raken pigmentcellen beschadigd. Ze produceren te veel pigment, waardoor er vlakke, egaal bruine vlekken ontstaan.

Een lentigo maligna ontstaat wanneer een gewone lentigo (lentigo solaris) kwaadaardig verandert. De pigmentvlek wordt dan grilliger van vorm en toont ongelijkmatige verkleuringen met donkerbruine tot bijna zwarte plekken. Dit is een voorstadium van melanoom.

Wanneer een melanoom zich daadwerkelijk ontwikkelt uit een lentigo maligna, spreken we van een lentigo maligna melanoom.

Hoe ziet het eruit?

• Een aanvankelijk egale, ronde bruine vlek (lentigo)
• Ontstaat vooral op zonbeschenen huid: wangen, slapen of voorhoofd
• Geen schilfering
• Bij kwaadaardige verandering:
  • Grillige begrenzing
  • Ongelijkmatige pigmentatie met donkerbruine tot zwarte verkleuringen

De diagnose kan vaak klinisch worden gesteld. Met een dermatoscoop (20x vergrotend huidonderzoek) zijn de pigmentpatronen beter te beoordelen. Bij twijfel of verdenking op lentigo maligna kan een huidbiopt nodig zijn voor bevestiging.

Kan een lentigo kwaadaardig worden?

• Gewone lentigo: goedaardig, geeft geen klachten, behandeling niet noodzakelijk.
• Lentigo maligna: voorstadium van melanoom, wél risicovol.
• Lentigo maligna melanoom: daadwerkelijk kwaadaardige huidkanker die kan uitzaaien.

Het is daarom belangrijk om pigmentvlekken die veranderen in vorm of kleur, of die klachten geven (jeuk, bloeden, korstvorming), altijd door een arts te laten beoordelen.

Behandeling

• Gewone lentigo (cosmetisch storend):
  • Bevriezen met stikstof: oppervlakkige pigmentcellen worden vernietigd, maar risico op littekens of witte plekken.
  • Pigmentlaser: selectieve behandeling van pigmentcellen met minimaal risico op littekens. Niet vergoed door de zorgverzekeraar (ca. €100 per vlek).
• Lentigo maligna en lentigo maligna melanoom:
  • Altijd behandelen
  • Chirurgische verwijdering is de voorkeursmethode
  • Onder de microscoop wordt gecontroleerd of het gezwel volledig verwijderd is

Wat kunt u zelf doen?

• Let op veranderingen in pigmentvlekken: grilligheid, kleurverschil, asymmetrie, bloeden, jeuk
• Bescherm de huid tegen zonlicht (zonnebrand, beschermende kleding)
• Raadpleeg altijd de huisarts of dermatoloog bij twijfel over een vlek

Vooruitzichten

Bij vroege ontdekking en verwijdering van een lentigo maligna is de prognose goed: de ontwikkeling naar een melanoom kan dan worden voorkomen. Wordt een melanoom pas in een later stadium ontdekt, dan bestaat er kans op uitzaaiingen en een ernstiger beloop.