Condylomata acuminata

Korte samenvatting
Genitale wratten zijn onschuldige, huidkleurige of lichtbruine wratjes op en rond de geslachtsdelen of anus. Ze worden veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV) en zijn een seksueel overdraagbare aandoening (soa). Klachten ontstaan vaak enkele weken tot maanden na besmetting en kunnen bestaan uit jeuk, pijn of een branderig gevoel. Wratten kunnen spontaan verdwijnen, maar dat duurt soms jaren. Behandeling met crèmes, bevriezen of wegsnijden is mogelijk, al komen ze vaak terug.

Wat is het?
Condylomata acuminata, beter bekend als genitale wratten, zijn goedaardige wratjes die veroorzaakt worden door bepaalde typen HPV. Het zijn seksueel overdraagbare wratten die veel voorkomen. De wratjes zijn huidkleurig tot lichtbruin, variërend van enkele stuks tot tientallen, en kunnen zich uitbreiden.

Hoe ontstaat het?
Besmetting gebeurt via direct seksueel contact, maar ook via vingers of gedeelde handdoeken kan overdracht plaatsvinden. Niet iedereen die besmet raakt ontwikkelt wratten, maar ook zonder zichtbare klachten kan men het virus overdragen. Bij verminderde weerstand, zoals tijdens zwangerschap of bij hiv, groeien en verspreiden de wratten vaak sneller en zijn ze lastiger te behandelen.

Wat zijn de klachten?
Genitale wratten ontstaan meestal enkele weken tot maanden na infectie. Bij vrouwen zitten ze vaak rond de schaamlippen, vaginale ingang of anus; soms ook in de vagina of op de baarmoedermond. Bij mannen komen ze vooral voor op of rond de penis, de balzak en de anus. Ze kunnen jeuk, pijn of een branderig gevoel veroorzaken. Soms blijven ze onopgemerkt, vooral als ze inwendig zitten.

Hoe te voorkomen?
Condoomgebruik verkleint de kans op besmetting, maar biedt geen volledige bescherming omdat wratten ook buiten het condoomgebied kunnen zitten. Het vermijden van direct huidcontact met wratjes en goede seksuele hygiëne zijn belangrijk. Vaccinatie tegen HPV beschermt tegen de risicovolle typen die kanker kunnen veroorzaken, maar niet tegen alle wrattentypen.

Is aanvullend onderzoek nodig?
Bij genitale wratten is het verstandig aanvullend onderzoek te doen naar andere soa’s. Dit gebeurt in overleg met de arts of GGD.

Hoe wordt het behandeld?
De wratten verdwijnen soms vanzelf, maar dit kan jaren duren. Behandeling kan om cosmetische of hinderlijke redenen worden ingezet. Kleine wratten reageren vaak goed op lokale therapie met crèmes of vloeistoffen, die gedurende enkele weken tot maanden door de patiënt zelf worden aangebracht. De arts kan wratten ook verwijderen door bevriezen, wegbranden of wegsnijden. Bij uitgebreide wratten (trossen) is een ingreep onder plaatselijke verdoving nodig. Ondanks behandeling kunnen wratten terugkeren en blijft overdracht van het virus mogelijk.

Wat is het vooruitzicht?
Genitale wratten zijn onschuldig en verdwijnen vaak spontaan of na behandeling, maar ze hebben een hardnekkig karakter en kunnen terugkomen. Het virus blijft aanwezig en overdraagbaar, ook zonder zichtbare wratten.