Borreliose

Korte samenvatting
 Borreliose, beter bekend als de ziekte van Lyme, is een infectie die wordt veroorzaakt door de Borrelia-bacterie en wordt overgedragen via de beet van een besmette teek. Het meest kenmerkende symptoom is een rode, ringvormige huiduitslag op de plaats van de beet. Zonder behandeling kan de bacterie zich verspreiden naar gewrichten, zenuwen of het hart. Een tijdige antibioticabehandeling leidt meestal tot volledig herstel.

Wat is het?
 Borreliose is een infectieziekte die ontstaat na een beet van een besmette teek (Ixodes ricinus). De bacterie Borrelia burgdorferi (en verwante soorten) wordt tijdens de beet overgedragen. De ziekte is niet besmettelijk van mens op mens. Teken komen vooral voor in bossen, duingebieden en hoog gras. De kans op besmetting neemt toe naarmate de teek langer vastzit — meestal pas na 24 uur of meer.

Hoe ontstaat het?
 De bacterie komt via het speeksel van de teek in de huid terecht en kan zich vervolgens via het bloed verspreiden. In de vroege fase blijft de infectie vaak beperkt tot de huid, maar zonder behandeling kan zij zich uitbreiden naar het zenuwstelsel, de gewrichten of het hart.

Wat zijn de klachten?

• Vroege infectie: een rode, steeds groter wordende vlek op de huid (erythema migrans), vaak rond de beetplaats. Soms ook griepachtige klachten zoals koorts, hoofdpijn of spierpijn.
• Vroeg verspreide infectie: meerdere huiduitslagen, aangezichtsverlamming, hoofdpijn, nekstijfheid of hartritmestoornissen.
• Late infectie: langdurige gewrichtsontstekingen (vooral in de knieën), zenuwpijn, tintelingen, concentratieproblemen of huidverkleuringen.

Hoe te voorkomen?
 Voorkom tekenbeten door in de natuur lange kleding te dragen en een middel met DEET te gebruiken. Controleer het lichaam na wandelingen zorgvuldig, vooral knieholtes, oksels en liezen. Verwijder een teek direct met een tekentang of -pincet, noteer de datum en let in de weken daarna op klachten of huiduitslag.

Is aanvullend onderzoek nodig?
 De diagnose wordt meestal gesteld op basis van de typische huiduitslag. In latere stadia kan bloedonderzoek antistoffen tegen Borrelia aantonen. In de vroege fase is dit onderzoek vaak nog negatief.

Hoe wordt het behandeld?
 De behandeling bestaat uit antibiotica:

• Vroege infectie: doxycycline (14–21 dagen) of amoxicilline bij kinderen en zwangere vrouwen.
• Uitgebreide of neurologische infectie: intraveneuze antibiotica, meestal ceftriaxon.
   Na behandeling verdwijnen de klachten meestal binnen enkele weken, hoewel vermoeidheid of gewrichtspijn soms nog enige tijd kunnen aanhouden.

Wat is het vooruitzicht?
 De meeste mensen genezen volledig na een tijdige behandeling. Bij late of onbehandelde infecties kan herstel langer duren en kunnen restklachten blijven bestaan. Snelle herkenning en behandeling zijn belangrijk om complicaties te voorkomen.