Basaalcelcarcinoom

Korte samenvatting
Een basaalcelcarcinoom is de meest voorkomende vorm van huidkanker. Het ontstaat meestal op door de zon beschadigde huid, vaak in het gezicht of op de romp. Het begint vaak als een glazig bultje of plek die niet geneest en soms korstjes vormt. Basaalcelcarcinomen zaaien bijna nooit uit, maar groeien wel langzaam door en moeten behandeld worden. Er zijn meerdere behandelmethoden, met meestal een goed vooruitzicht.

Wat is het?
Het basaalcelcarcinoom (ook basalioom genoemd) is een vorm van huidkanker die ontstaat uit de kiemcellen van de opperhuid. Jaarlijks krijgen meer dan 25.000 Nederlanders deze diagnose. Het komt vooral voor bij mensen ouder dan 40 jaar.

Hoe ontstaat het?
De belangrijkste oorzaak is UV-straling uit zonlicht, die DNA-schade in de huidcellen veroorzaakt. Vooral korte, felle blootstelling op jonge leeftijd verhoogt het risico. Mensen met een lichte huid en blauwe ogen zijn extra kwetsbaar. Ook op plekken die weinig zon zien kan een basaalcelcarcinoom ontstaan.

Wat zijn de klachten?
Meestal ontstaat een langzaam groeiend, glanzend of glazig bultje of plekje met zichtbare bloedvaatjes. Het wondje kan korstjes maken, tijdelijk genezen maar steeds weer open gaan. Soms lijkt de plek op eczeem (vooral bij de oppervlakkige vorm op de romp). Klachten als jeuk of pijn kunnen voorkomen.

Hoe te voorkomen?
De belangrijkste maatregel is bescherming tegen zonlicht: gebruik zonnebrandcrème, draag beschermende kleding en vermijd overmatige of felle zonblootstelling.

Is aanvullend onderzoek nodig?
De dermatoloog kan de diagnose vaak met het blote oog stellen, maar meestal wordt een biopt genomen om microscopisch te bevestigen en het subtype te bepalen.

Hoe wordt het behandeld?
Het doel is volledige verwijdering met behoud van een zo goed mogelijk cosmetisch resultaat. Behandelopties zijn onder meer:

• Chirurgie: excisie of Mohs’ chirurgie (voor moeilijke of terugkerende tumoren).
• Bestraling: vooral geschikt voor tumoren in het gezicht of oor.
• Fotodynamische therapie: effectief bij oppervlakkige vormen.
• Cryochirurgie, curettage/coagulatie: minder effectief, soms toegepast.
• Crèmes (imiquimod, fluorouracil): bij oppervlakkige vormen.

Wat is het vooruitzicht?

 Basaalcelcarcinomen groeien langzaam en zaaien vrijwel nooit uit. Onbehandeld worden ze steeds groter en destructief. Na behandeling keert de tumor in 4–10% van de gevallen terug op dezelfde plek. Daarnaast ontwikkelt 40% van de patiënten binnen vijf jaar een nieuw basaalcelcarcinoom elders op de huid. Regelmatige controle blijft daarom belangrijk.