Balanitis

Korte samenvatting
Balanitis is een ontsteking van de eikel (glanspenis), soms samen met de voorhuid. De aandoening veroorzaakt roodheid, irritatie, pijn en soms een afscheiding met een onaangename geur. Het is meestal onschuldig en goed te behandelen met lokale middelen of antibiotica, afhankelijk van de oorzaak.

Wat is het?
 Balanitis is een ontsteking van de glans van de penis, vaak veroorzaakt door een infectie met bacteriën of schimmels, maar soms ook door irritatie of allergie (bijvoorbeeld voor zeep of wasmiddel). Wanneer ook de voorhuid ontstoken is, spreekt men van balanoposthitis. De aandoening komt vaker voor bij jonge jongens en onbesneden mannen, vooral als de voorhuid moeilijk terug te trekken is (phimosis). Slechte hygiëne of het gebruik van geparfumeerde producten kan het risico verhogen.

Hoe ontstaat het?
 De ontsteking ontstaat meestal doordat bacteriën of schimmels zich ophopen onder de voorhuid, waar het vochtig en warm is. Dit kan gebeuren door onvoldoende of juist overmatige reiniging, gebruik van irriterende zepen of lotions, of na onbeschermd seksueel contact. Ook huidaandoeningen zoals eczeem of psoriasis kunnen de huid gevoeliger maken.

Wat zijn de klachten?
 De eikel en soms ook de voorhuid zijn rood, gezwollen en gevoelig. Er kan sprake zijn van jeuk, pijn of een branderig gevoel, soms met afscheiding of een onaangename geur. In sommige gevallen treden kleine wondjes of zweren op. Plassen kan pijnlijk zijn, en bij ernstige zwelling kan de voorhuid moeilijk worden teruggetrokken.

Hoe te voorkomen?
 Goede hygiëne is belangrijk: was de penis dagelijks met lauw water en zonder zeep, en droog de huid goed af. Vermijd geparfumeerde producten, talkpoeder en agressieve wasmiddelen. Trek de voorhuid voorzichtig terug (indien mogelijk) bij het wassen, maar forceer dit niet bij jonge jongens. Gebruik bij seks eventueel een condoom om infecties te voorkomen.

Is aanvullend onderzoek nodig?
 Meestal niet. De arts stelt de diagnose op basis van het lichamelijk onderzoek en het klachtenpatroon. Soms wordt een kweek genomen van de afscheiding om te bepalen of er sprake is van een schimmel- of bacteriële infectie. Bij steeds terugkerende klachten kan aanvullend onderzoek nodig zijn naar onderliggende oorzaken, zoals diabetes.

Hoe wordt het behandeld?
 De behandeling hangt af van de oorzaak. Bij irritatie helpt het stoppen met geparfumeerde producten en het wassen met lauw water. Bij een schimmelinfectie wordt een antischimmelcrème (zoals clotrimazol of miconazol) voorgeschreven. Als bacteriën de oorzaak zijn, kan een antibioticum nodig zijn. Bij een allergische reactie of huidontsteking kan een milde corticosteroïdcrème worden gebruikt om roodheid en zwelling te verminderen.

Wat is het vooruitzicht?

 Balanitis is meestal onschuldig en verdwijnt binnen enkele dagen tot weken met de juiste behandeling. Als de klachten regelmatig terugkomen, is het belangrijk om de oorzaak te achterhalen en preventieve maatregelen te nemen. In zeldzame gevallen, bij blijvende vernauwing van de voorhuid of herhaaldelijke ontstekingen, kan een besnijdenis worden overwogen.