Aambeien (hemorroïden)
Aambeien zijn verwijde zwellichamen in de anus die jeuk, bloedverlies of een drukkend gevoel kunnen geven. Ze ontstaan vaak door te veel druk bij persen of harde ontlasting. Preventie bestaat uit vezelrijke voeding, voldoende drinken en een goede toilethouding. Onderzoek door de arts is soms nodig om andere oorzaken uit te sluiten. Behandeling varieert van vezeladvies en zalf tot rubberbandligatie of, in ernstige gevallen, een operatie.
Wat is het?
Aambeien zijn uitgezette zwellichamen (bloedvatrijk weefsel) in de anus, bedekt met slijmvlies. Ze helpen normaal mee bij het afsluiten van de anus, maar bij verwijding kunnen ze klachten veroorzaken. Soms zijn ze zichtbaar als een kersenrood bultje dat naar buiten komt bij persen.
Hoe ontstaat het?
Door verhoogde druk op de aders in het anale kanaal, bijvoorbeeld bij hard persen, zwangerschap of erfelijke aanleg, kunnen de zwellichamen verwijden. Meestal trekken ze na de ontlasting weer leeg, maar bij langdurige druk kan blijvende verwijding optreden.
Wat zijn de klachten?
- Vaak géén klachten.
- Jeuk rond de anus.
- Bloedverlies door kwetsbaar slijmvlies.
- Een drukkend of zeurend gevoel.
- Bij grotere aambeien kan er een zichtbare uitstulping optreden.
Let op:
- Marisken (huidflapjes) zijn géén aambeien.
- Een getromboseerde perianaal vene (blauw, pijnlijk knobbeltje) is iets anders en geneest meestal vanzelf.
- Een fissura ani (scheurtje) kan pijn en bloedverlies geven en vraagt soms aparte behandeling.
Hoe te voorkomen?
- Houd de ontlasting zacht: vezelrijk eten (bruin brood, groente, fruit), veel drinken.
- Zorg voor een ontspannen toilethouding: voorover buigen en knieën optrekken.
- Vermijd hard persen.
Is aanvullend onderzoek nodig?
Ja, meestal beoordeelt de arts eerst de huid rond de anus. Voor een goede diagnose kan inwendig onderzoek nodig zijn met een kijkinstrument (proctoscopie). Dit sluit ook andere oorzaken van bloedverlies uit.
Hoe wordt het behandeld?
- Beginnende aambeien: zachte ontlasting, vezels, voldoende vocht, eventueel een hemorroïdencrème.
- Aanhoudende of grotere aambeien: rubberbandligatie (een elastiekje rond de aambei, waarna het weefsel verschrompelt).
- Ernstige gevallen: operatieve verwijdering.
- Bij een getromboseerde aambei kan het stolsel soms onder verdoving worden verwijderd.
Wat is het vooruitzicht?
Veel aambeien veroorzaken geen blijvende klachten en verbeteren door leefstijlaanpassingen. Behandeling met elastiekjes is vaak effectief, maar aambeien kunnen na verloop van tijd terugkomen of opnieuw ontstaan. Operatie is meestal alleen bij zeer uitgebreide gevallen nodig.