4c. Nagelafwijkingen door doelgerichte therapie.

Ongeveer 30 tot 50 procent van de patiënten die behandeld worden met doelgerichte therapie zoals cetuximab, erlotinib, lapatinib of panitumumab, ontwikkelt een ontstoken en rode huid rond de vingernagels en de teennagels (paronychia). Deze afwijking ontstaat meestal na twee tot drie maanden.

Doelgerichte therapie is vaak een langdurige, zo niet levenslange, behandeling tegen kanker. Het is belangrijk om nagelafwijkingen te voorkomen, en indien ze optreden ze zo snel mogelijk te behandelen. Deze nagelafwijkingen kunnen soms een reden zijn om de behandeling tegen kanker te stoppen.

Deze nagelafwijking wordt gemakkelijk verward met ingegroeide nagels. Elke vingernagel of teennagel kan worden aangetast en de aandoening moet worden behandeld. Als deze bijwerking onbehandeld blijft, kan de pijn aanhouden en kunnen zowel de nagel als de nagelwallen geïnfecteerd raken.

Andere geneesmiddelen tegen kanker die nagelafwijkingen kunnen veroorzaken, zijn onder meer sorafenib en sunitinib. Patiënten die met deze medicijnen behandeld worden kunnen bloedingen onder de nagels krijgen, die eruit zien als kleine donkerbruine lijntjes of vuil. Deze bijwerking treedt op omdat deze medicijnen de vorming van bloedvaten remt. Meestal is er geen behandeling nodig.

Doelgerichte therapie tast het functioneren van de nagelwal aan. Hierdoor ontstaat er een  roodheid of zwelling van de omliggende huid rond de nagel van de vinger of teen. Dit kan erg pijnlijk zijn en het kan de normale dagelijkse bezigheden beperken.

De nagelafwijkingen kunnen in 3 verschillende graden van ernst ingedeeld worden:

Paronychia graad 1

• Asymptomatische of milde symptomen
• Minimale afwijkingen

Paronychia graad 2

• Oedeem of erytheem met pijn
• Beperkingen in de dagelijkse zelfzorg
• Matig; minimale, lokale of niet-invasieve interventie geïndiceerd

Paronychia graad 3

• Forse afwijkingen aan de nagelwallen
• Ernstig of medisch significant maar niet direct levensbedreigend
• Invaliderend en beperkingen in de zelfzorg

Nagelafwijkingen kunnen niet altijd voorkomen worden. Preventieve maatregelen en behandeling van reeds bestaande afwijkingen voor het starten van de chemotherapie kunnen verergering van de klachten voorkomen.

De belangrijkste preventieve maatregelen zijn:

• Knip en vijl nagels recht af
• Voorkom trauma aan de nagels
• Vermijd frictie en druk
• Gebruik vingers niet als krabber
• Let op met manicure/pedicure
• Niet verwijderen cuticula/proximale nagelriem
• Geen artificiële nagels
• Neem eigen materiaal mee naar de nagelsalon
• Voorkom hangnagels
• Vermijd nagelbijten
• Draag handschoenen met een katoenen binnen voering voor huishoudelijke werkzaamheden en werkzaamheden in de tuin
• Draag wijde schoenen
• Vermijd langdurige blootstelling aan water
• Draag katoenen handschoenen onder vinyl huishoudhandschoenen
• Vermijd blootstelling aan chemicaliën
• Draag katoenen handschoenen onder vinyl huishoudhandschoenen
• Vermijd toxische nagelproducten
• Tolueen
• Formaldehyde
• Gebruik regelmatig emolliens en nagelolie aan de nagelriemen
• Gebruik van zonnebrandcrème
• Antiseptische badjes om bacteriële superinfectie te voorkomen
• Hygiëne maatregelen om een secundaire infectie te voorkomen

PDF folder nagelafwijkingen:

De klachten die de patiënten ondervinden door HVS kunnen goed uitgevraagd worden door gebruik te maken van de vragenlijst HFS-14.

PDF vragenlijst paronychia-14:

Paronychia reageert slecht op behandeling en gaat gepaard met hoge morbiditeit Daarom is het van belang om bij de geringste tekenen van activiteit een dermatoloog te consulteren!

Voor meer informatie over dit onderwerp verwijzen wij naar online dermatologie