3c. Nagelafwijkingen door chemotherapie.

---

De nagel is samengesteld uit verschillende delen:

• de nagelplaat (het harde oppervlak)
• de lunula (halvemaanvormig witte gedeelte)
• het nagelbed (de huid onder de nagel)
• de nagelriem (cuticula)
• de nagelmatrix (die de plaat vormt)
• de nagelwallen (de huid die de nagel overlapt)

De nagelplaat is een stevige structuur die bestaat uit een huideiwit (keratine) en gedroogde, afgeplatte huidcellen. De nagelplaat wordt gevormd in de nagelmatrix en ligt vast aan het nagelbed. De nagelmatrix krijgt voedingsstoffen om de nagels gezond te houden en om nieuwe nagelcellen te laten groeien.

Tijdens dit groeiproces, duwen de nieuwere cellen de oudere cellen naar buiten. De oudere cellen worden platter en zo wordt de nagelplaat gevormd. De nagelplaat heeft geen levende cellen en daarom kunnen nagels pijnloos worden geknipt.

De nagelplaat helpt de uiteinden van onze vingers en tenen te beschermen en zorgt ervoor dat vingers werkzaamheden kunnen verrichten zoals krabben of dingen oppakken.

Het duurt 6 maanden voordat een vingernagel geheel uitgegroeid is en 1,5 jaar voor een teennagel geheel uitgegroeid is.

Niet alle medicijnen tegen kanker geven nagelproblemen. Met name docetaxel en paclitaxel lijken vaker nagelafwijkingen te veroorzaken dan andere vormen van chemotherapie. Patiënten die met deze medicijnen behandeld worden kunnen een donkere verkleuring onder hun nagels en/of een loslating van de nagels krijgen.

De afwijkingen kunnen in alle of in slechts enkele van de nagels voorkomen. Sommige van deze nagelafwijkingen zijn gewoon vervelend, terwijl andere ernstiger kunnen zijn. Hierdoor kan een behandeling nodig zijn. Nagelafwijkingen veroorzaakt door chemotherapie zijn meestal tijdelijk en kunnen verbeteren, zelfs als de behandeling doorgaat of nadat deze is beëindigd.

Bij de meeste patiënten beginnen de nagelafwijkingen vrij snel na het starten van de behandeling. De nagelafwijkingen kunnen ook pas later in de behandeling ontstaan. Patiënten verliezen over het algemeen hun nagels niet.

Chemotherapie tast in de nagelunit de volgende onderdelen aan

• Nagelmatrix
• Nagelbed

De meest voorkomende nagelafwijkingen door chemotherapie zijn:

1. Broze, brokkelige en gespleten nagels: medicijnen tegen kanker remmen de vorming van de nagelplaat cellen in de nagelmatrix. Hierdoor wordt een zwakkere nagelplaat gevormd die broos is, gemakkelijk afbrokkelt en splijt. Na het stoppen van de medicijnen kunnen de nagels na verloop van tijd weer steviger worden

2. Witte verkleuringen in de nagels: als de cellen die de nagelplaat vormen in de matrix niet goed kunnen uitrijpen dan wordt dit in de nagel zichtbaar als witte strepen of witte vlekken. Dit is een onschuldige afwijking.  Na het stoppen van de medicijnen groeien de nagels langzaam weer normaal zonder verkleuringen uit

3. Ribbels of lijnen in de nagelplaat: Sommige medicijnen veroorzaken ribbels en/of gekleurde lijnen in de nagelplaat. Ze zullen gewoonlijk verdwijnen als de nagel volledig is uitgegroeid. Meestal zijn dit soort aandoeningen niet pijnlijk. Ze verdwijnen als de behandeling stopt en ze groeien samen met de nagel uit

4. Loslaten van de nagels: als de nagel van het nagelbed loskomt, is de kans groot dat de nagel eraf valt. Dit is tijdelijk maar het kan pijnlijk zijn en het risico op een infectie vergroten

5. Verlies van de nagel: sommige medicijnen zorgen ervoor dat de nagelplaat volledig loskomt. Dit is tijdelijk maar het kan pijnlijk zijn en het risico op infectie vergroten

6. Donkere vlekken onder de nagel: sommige medicijnen of bestraling kunnen een donkere verkleuring van de huid of de nagel zelf veroorzaken. Meestal is deze verkleuring tijdelijk, maar het kan ook permanent zijn. Het kan in sommige delen van de nagel voorkomen, of over de hele nagel

7. Bloeduitstortingen onder de nagel: er kunnen kleine bloeduitstortingen in het nagelbed ontstaan. Deze zijn zichtbaar als kleine rode lijntjes in de nagels. Soms zijn er grotere bloedingen onder de nagel. Deze zijn vaak pijnlijk en kunnen infecteren

8. Ontsteking van de nagelwallen: roodheid of zwelling van de omliggende huid rond de nagel van de vinger of teen. Dit kan erg pijnlijk zijn en het kan jouw normale dagelijkse bezigheden beperken.

Nagelafwijkingen kunnen niet altijd voorkomen worden. Preventieve maatregelen en behandeling van reeds bestaande afwijkingen voor het starten van de chemotherapie kunnen verergering van de klachten voorkomen.

De belangrijkste preventieve maatregelen zijn:

• Knip en vijl nagels recht af
• Voorkom trauma aan de nagels
• Vermijd frictie en druk
• Gebruik vingers niet als krabber
• Let op met manicure/pedicure
• Niet verwijderen cuticula/proximale nagelriem
• Geen artificiële nagels
• Neem eigen materiaal mee naar de nagelsalon
• Voorkom hangnagels
• Vermijd nagelbijten
• Draag handschoenen met een katoenen binnen voering voor huishoudelijke werkzaamheden en werkzaamheden in de tuin
• Draag wijde schoenen
• Vermijd langdurige blootstelling aan water
• Draag katoenen handschoenen onder vinyl huishoudhandschoenen
• Vermijd blootstelling aan chemicaliën
• Vermijd toxische nagelproducten zoals Tolueen of Formaldehyde
• Gebruik regelmatig emolliens en nagelolie aan de nagelriemen
• Gebruik van zonnebrandcrème (omdat de chemo foto-toxisch is)
• Antiseptische badjes om bacteriële superinfectie te voorkomen
• Hygiëne maatregelen om een secundaire infectie te voorkomen

Tijdens de toediening van chemokuren kan bij sommige chemotherapieën hand- en voet koeling toegepast worden.

PDF folder nagelafwijkingen

De meeste nagelafwijkingen die door medicijnen tegen kanker worden veroorzaakt zijn tijdelijk. Het kan zijn dat de oncoloog de afwijkingen moet behandelen om ervoor te zorgen dat de behandeling gecontinueerd kan worden Gelukkig zijn er verschillende effectieve manieren om met deze aandoeningen om te gaan. Gelukkig zijn er verschillende effectieve manieren om met deze nagelaandoeningen om te gaan.

Zodra er veranderingen in de nagel optreden, kan het risico op een infectie toenemen. Dit komt vooral voor als de nagels los gaan zitten of als er roodheid of een zwelling in de huid rond de nagels aanwezig is.

Adviezen bij de behandeling van nagel infecties

Nagelinfecties verdwijnen meestal niet tenzij ze worden behandeld. Daarom is het belangrijk om het oncologisch behandelteam in te lichten.

Nagelinfecties: tekenen en symptomen

• Pijn in rust of bij het vasthouden van voorwerpen
• Groene of gele verkleuring onder de nagels
• Bolling van het nagelbed
• Sijpelen van stinkende vloeistof van onder de nagels
• Roodheid, zwelling of “puszakken” rond de nagel
• Koorts

Het dagelijks gebruik van een antibiotica zalf (fusidinezuur) of een antiseptische zalf (povidonjodium) is een goede manier om nagelinfecties vroegtijdig te bestrijden. Als de infectie pijnlijk is, kan de oncoloog een kuur met orale antibiotica voorschrijven.

Voor meer informatie over dit onderwerp verwijzen wij naar online dermatologie